Objavljena monografija „Kontekst modaliteta u solfeggiu“ autorica – dr. sc. Nerma Hodžić-Mulabegović

Predstavljamo izdanje Instituta za muzikologiju Muzičke akademije Univerziteta u Sarajevu, objavljeno u decembru 2024. godine, monografiju „Kontekst modaliteta u solfeggiu“, autorice dr. sc. Nerme Hodžić-Mulabegović, docentice na Univerzitetu u Sarajevu – Muzičkoj akademiji, Oblast solfeggio.

Recenzenti: prof. dr. Senad Kazić, Univerzitet u Sarajevu – Muzička akademija, prof. dr. Milena Petrović, Fakultet muzičke umetnosti, Univerzitet umetnosti u Beogradu i prof. dr. Naida Hukić, Univerzitet u Sarajevu – Muzička akademija.

Odabran i prilagođen tekst iz Uvoda monografije:

Činjenica da su modusi u više navrata bili, i jesu, aktuelni u umjetničkoj i tradicijskoj, a također i u popularnoj muzici, kao i da ih se tumači kao preteče dursko-molskog sistema, ukazuje na važnost prikladnog tretmana modusa u nastavi solfeggia, a koji će, zapravo, rezultirati i sveobuhvatnijim sagledavanjem i pristupom kontekstu modalitéta u solfeggiu. U namjeri da ukažemo na smisao i sadržaj modalitetnih pojava u solfeggiu, modalitet ćemo sagledati iz različitih perspektiva. Tako ćemo oblikovati kontekst modaliteta u solfeggiu pristupajući mu iz ugla doživljaja, percepcije, razumijevanja i interpretacije. U namjeri da kontekst učvrstimo, ukazat ćemo na moduse kroz niz historijskih podataka, potom iz ugla metodike solfeggia, muzičke pedagogije, teorije muzike, srodnih oblasti kao što je nauka o harmoniji, oslanjajući se na temeljna stajališta psihologije i estetike muzike, te jazz i popularne muzike.

Monografiju čini dvanaest poglavlja: Uvod, Antički period u praskozorje zapadnoevropske civilizacije, Promicanje, afirmiranje i nadograđivanje antičkog naslijeđa u srednjovjekovnim promišljanjima, Preobrazba modusa u dursko-molski sistem, Sistemi ugađanja tonskih odnosa, Solfeggio – stjecište prakse, teorije, nauke i umjetnosti, Tretman modusa u udžbenicima solfeggia i srodnih oblasti, Uspostavljanje baze i proširivanje horizonta doživljaja, percepcije, razumijevanja i interpretacije modaliteta u okvirima solfeggia, Zaključak, Literatura, Summary, Indeks imena.

Solfeggio je osnovna oblast muzičkog odgoja i obrazovanja. Zastupljena je na svim nivoima muzičkog školovanja, što dovoljno govori o njenoj bitnosti. Kontekst modaliteta ćemo upotpuniti uvidom u širu udžbeničku literaturu. Ipak, u fokusu je visokoškolsko muzičko obrazovanje, te ćemo kroz taj aspekt, i prema njemu, specificirati kontekst modaliteta u solfeggiu.

Suština konteksta je da ga, pored jasno uočljivih sadržajnih i karakternih elemenata, upotpunjuju i definiraju raznoliki elementi kojima dinamiziramo prostor razumijevanja određenog konteksta. Stoga smo, posmatranjem i istraživanjem problematike modusa (modalnosti/modusnosti) i modaliteta iz raznih aspekata, nastojali definirati kontekst modaliteta u solfeggiu kao višeslojnu i razgranatu homogenu pojavu. Muzičke pojave se na solfeggiu slušaju, doživljavaju, zamišljaju, percipiraju, poimaju, zapisuju, kreiraju, reproduciraju i interpetiraju. Mogli bismo reći da se u solfeggiu, zapravo, zvukom i muzikom misli, ispoljava, komunicira i djeluje. Knjiga, kao pisana riječ, nema muzičku dimenziju tog tipa. Stoga, uvijek postoji mogućnost da se čitanje knjige svede isključivo na čitanje, pri čemu nastaje bojazan da se zanemari ključna značajka procesa spoznavanja problematike u solfeggiu, a to je da se uvijek kreće od zvuka, te se zvukom potkrepljuje, argumentira i definira. U tom smislu, u knjizi je ponuđen znatan broj notnih i grafičkih primjera i sugestija za slušanje, zapažanje, spoznavanje i interpretaciju, iz naučne i stručne literature, te umjetničke, jazz i popularne muzike. Također, razumijevanje svrsishodnosti muzičkih vještina, prirodu njihovog usvajanja, usavršavanja i opstanka osnažuje studente pri razumijevanju konteksta modaliteta u solfeggiu, ali i bilo koje druge oblasti u muzici. Cilj je čitateljima, a studentima naročito, pri izučavanju i zapažanju određene problematike, uvijek, i iz raznovrsnih uglova, ukazivati na važnost kontinuiranog intelektualnog i praktičnog angažmana i aktivnog participiranja, stavljajući u fokus zvučni identitet problematiziranih muzičkih fenomena. Glavni tekst knjige dopunjen je bilješkama kojima se tekst dodatno tumači i čitatelja usmjerava na konsultiranje dopunskih izvora, te dodatkom u vidu popisa primjera, a sve s namjerom da se problematika sistematizira, te znatiželjno i usredotočeno uroni u slojevitost i širinu konteksta modaliteta u solfeggiu.

Izdavač: Univerzitet u Sarajevu – Muzička akademija – Institut za muzikologiju | Za izdavača: Dr. Jasmina Talam | Lektura: Amra Huseinbegović | Dizajn i DTP: Mr. Esad Mulabegović | Notografija: Mr. Admir Kustura | Štampa: Blicdruk | ISBN 978-9958-689-35-2 | CIP zapis dostupan u COBISS sistemu Nacionalne i univerzitetske biblioteke BiH pod ID brojem 62375686 | Sarajevo, 2024.

Iz recenzija:

Utemeljeno na vlastitim promišljanjima, pedagoškim postignućima i iskustvu, ali i na studioznoj analizi, diskusiji i zaključcima, iz svega se iščitava poseban odnos autorice Hodžić-Mulabegović i razumijevanje tematike o kojoj vjerovatno nije postojala ovako sistematična i sveoubuhvatna studija. Time se ukazuje na značaj teme i važnost osvještavanja novih/drugačijih spoznaja. Riječ je o izvanrednom i izvornom naučno-istraživačkom djelu koje u potpunosti odgovara uzusima savremene nauke. Knjiga sadržajno i metodički odgovara temi koja je zadata u naslovu. Bavi se prevashodno pitanjima iz domena muzičke teorije, djelomično i historije, a koja će kako je već naglašeno imati pozitivne implikacije na metodičke procedure u ovoj oblasti.

Prof. dr. Senad Kazić

Način na koji je autorka Hodžić-Mulabegović obradila odnos između teorijskog (naučnog) i praktičnog (pedagoškog i umetničkog) razmatranja modusa predstavlja suštinski važan stručni i obuhvatan pedagoški doprinos aktuelnoj muzičkoj teorijsko-pedagoškoj literaturi. Autorkin stručni i metodološki pristup istraživanju, rezultirao je vrednom i značajnom interdsciplinarnom studijom, koja predstavlja kritičko promišljanje teorijskih postavki i problema u izučavanju modusa, nudi metodička rešenja i osvetljava umetnički aspekt upotrebe modusa u nastavi solfeđa.

Prof. dr. Milena Petrović

Dr. Nerma Hodžić-Mulabegović je rukopisom knjige „Kontekst modaliteta u solfeggiu“ pokazala izvrsnost metodološkom dosljednošću, služeći se stručnom i savremenom akribijom, donoseći ponekad vlastite originalne terminološke odrednice. Tekst je potkrijepljen primjerima iz kojih iščitavamo različite pristupe problemu, dok na kraju svakog poglavlja smješteni su originalni zaključci, što knjizi daje posebnu vrijednost. [...] Svojim savremenim pristupom jedinstven je udžbenik iz Oblasti solfeggia i predstavlja važan doprinos za bosanskohercegovačku muzičku teoriju i pedagogiju.

Prof. dr. Naida Hukić